اقتصادهای نوظهور برای عبور از بحران کرونا نیاز به حمایت دارند

به گزارش مجله استخدام جدید، بحران بدهی آمریکای لاتین در دهه 1980 میلادی و بحران بدهی منطقه یورو در دهه گذشته باعث شده که این دو منطقه شاهد از دست رفتن یک دهه رشد اقتصادی باشند.

اقتصادهای نوظهور برای عبور از بحران کرونا نیاز به حمایت دارند

پرسش مهمی که این روزها در محافل مالی شنیده می شود این است که آیا اقتصادهای نوظهور جهان که بحران کرونا آنها را با انبوهی از بدهی ها روبرو ساخته است نیز در همان مسیری گام برمی دارند که پیش از این آمریکای لاتین و منطقه یورو آن را پیموده اند یا اینکه سناریوی دیگری پیش روی آنهاست.

در هر صورت اینکه نشانه هایی از احتمال بروز یک بحران دیگر نمایان شده است، باید صندوق بین المللی پول را به بازنگری در ابزارهای خود برای مقابله با بحران ترغیب کند.

در حال حاضر دو سناریو پیش روی اقتصادهای نوظهور به شدت بدهکار وجود دارد. یک سناریو با کاهش ارزش منصفانه دلار آمریکا بر اثر محرک های مالی چند تریلیون دلاری دولت این کشور، در ارتباط است. البته علی رغم کاهش نرخ مؤثر واقعی دلار طی چند ماه اخیر، برآوردهای مؤسسه مالی بین المللی حاکی از این است که دلار آمریکا همچنان 12 درصد بالاتر از ارزش ذاتی آن در برابر سایر ارزهای معتبر خرید و فروش می شود. کاهش ارزش دلار آمریکا خبر خوبی برای کشورهایی است که طی این سال ها اقدام به انتشار اوراق قرضه دلاری کرده اند، چرا که با توجه به کاهش ارزش دلار بار بدهی های آنها سبک تر می شود.

اما دو عامل قدرتمند وجود دارند که احتمال وقوع این سناریو را کاهش می دهند. محرک های مالی بزرگ و واکسیناسیون نسبتاً موفقیت آمیز در آمریکا احتمالاً باعث افزایش نرخ رشد مالی آمریکا و تقویت دلار خواهند شد. نرخ بازدهی اوراق خزانه آمریکا در حال افزایش است و این می تواند فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) را وادار به توقف زودهنگام سیاست های پولی انبساطی کند. توقف سیاست های پولی انبساطی در آمریکا نیز به افزایش ارزش دلار کمک بیشتری خواهد کرد.

افزایش نرخ بازدهی اوراق قرضه دولت آمریکا برای کشورهای بدهکار یک مشکل مهم تلقی می شود. نرخ بازدهی اوراق قرضه 10 ساله دولت آمریکا که اخیراً به بیش از 1.6 درصد رسیده است، از سال 1966 هیچ گاه در مقایسه با پیش بینی نرخ رشد مالی آمریکا تا این حد پایین نبوده است و به همین دلیل فضای زیادی برای افزایش هرچه بیشتر آن وجود دارد. افزایش نرخ بازدهی اوراق قرضه دولت آمریکا باعث افزایش نرخ بازدهی اوراق قرضه در دیگر نقاط جهان شده و مسائل کشورهای بدهکار را تشدید کرده است.

برای برخی اقتصادهای نوظهور از جمله روسیه و ترکیه، هزینه های استقراض حتی پیش از تحولات اخیر نیز به دلیل رشد شتابان نرخ تورم افزایش یافته بود. به نظر می رسد که سرمایه گذاران بین المللی قصد دارند از طریق تصمیماتی که اتخاذ می کنند، نشان دهند که به کدام یک از سناریوهای موجود بیشتر اعتقاد دارند. گزارش موسوم به ردیابی سرمایه که به صورت روزانه از سوی مؤسسه مالی بین المللی منتشر می شود، حاکی از این است که خروج سرمایه از اقتصادهای نوظهور (بدون احتساب چین) به بالاترین سطح خود از سال 2013 -زمانی که فدرال رزرو خود را برای متوقف کردن سیاست تسهیل کمی آماده می کرد- رسیده است.

طی دو هفته اخیر تقریباً همه اقتصادهای نوظهور جهان شاهد کاهش ارزش پول ملی خود بوده اند. افزایش روزافزون سطح بدهی ها، چشم انداز مالی نامطمئن و افزایش هزینه استقراض باعث بدتر شدن اوضاع برای اقتصادهای نوظهور خواهد شد و احتمال خارج شدن بدهی های آنها را از حالت پایدار و قابل کنترل را افزایش خواهد داد.

قبل از اینکه کار به آنجا بکشد، صندوق بین المللی پول باید قدرت آتش خود را تقویت کند. وزرای اقتصاد کشورهای عضو گروه 20 در نشست اخیر خود سیگنال هایی دال بر حمایت خود از تخصیص منابع جدیدی به اقتصاد جهانی از طریق حق برداشت ویژه صادر کردند. این منابع مالی جدید که ارزش آنها شاید حتی به 500 میلیارد دلار برسد، بسیار فراتر از منابع تخصیص یافته از طریق حق برداشت ویژه (250 میلیارد دلار و 33 میلیارد دلار در دو مرحله) طی بحران مالی جهانی 2008 است.

این تصمیم اعضای گروه 20 اگرچه به بهبود اوضاع کمک خواهد کرد، اما یک راه حل جادویی برای حل کردن همه مسائل نخواهد بود. از آنجا که حق برداشت ویژه بر اساس سهم کشورها در صندوق بین المللی پول توزیع می شود، بخش اعظم (حدود 70 درصد) به اقتصادهای توسعه یافته و اقتصادهای نوظهور بزرگ تخصیص می یابد.

کریستالینا گئورگیوا، رئیس صندوق بین المللی پول، می گوید که یک سیستم بازتوزیع حق برداشت ویژه فکر می کند که در قالب آن کشورهای ثروتمندتر بتوانند حق برداشت ویژه خود را به کشورهای فقیرتر قرض دهند. بر اساس مطالعات کارشناسان شرکت خدمات مالی و بانکداری جی پی مورگان، اگر کشورهای عضو گروه 20 تنها 10 درصد از حق برداشت ویژه خود را برای حمایت از کشورهای کم درآمد کنار بگذارند، منابع مالی صندوق بین المللی پول برای کمک به این گروه از کشورها بیش از دو برابر خواهد شد.

اما بازتوزیع حق برداشت ویژه احتمالاً با قید و شرط های سنتی صندوق بین المللی پول که کشورهای وام گیرنده ترجیح می دهند از آنها اجتناب کنند، همراه خواهد شد. البته بازتوزیع حق برداشت ویژه می تواند به عنوان گزینه ای در کنار وام های ارزان قیمت صندوق بین المللی پول نیز مد نظر قرار گیرد. حتی در این صورت نیز سهم اندک کشورهای کم درآمد در صندوق بین المللی پول و کسری بودجه شدید این کشورها ممکن است آنها را به سمت ورشکستگی سوق دهد. حق برداشت ویژه بازتوزیع شده می تواند به صورت کمک بلاعوض برای تأمین مخارج مقابله با همه گیری کرونا و در راستای اهداف توسعه پایدار در اختیار کشورهای کم درآمد قرار گیرد؛ اما چنین تصمیمی ممکن است با مخالفت کشورهای تأمین کننده اعتبار روبرو شود.

در شرایط کنونی، تقویت قدرت آتش صندوق بین المللی پول به تنهایی کافی نیست. صندوق بین المللی پول باید تغییراتی را در برنامه های وام دهی خود اعمال کند. صندوق بین المللی پول به طور سنتی در هنگام ارائه بسته های نجات مالی به کشورهایی که شرایط وخیمی دارند، شروط سختگیرانه ای اعمال می کند و در مقابل برای کشورهای که از سوابق درخشانی برخوردارند، تسهیلاتی در نظر می گیرد. اگر فرایند افزایش هزینه های استقراض در جهان همچنان ادامه یابد، احتمالاً تعدادی از کشورها در نقطه ای در وسط این پیوستار قرار خواهند گرفت؛ یعنی نه آن قدر ضعیف هستند که هر شرطی را بپذیرند و نه آن قدر قوی هستند که بدون حمایت صندوق بین المللی پول بتوانند خود را از بحران کرونا نجات دهند.

برخلاف سال 2013، اقتصادهای نوظهور جهان (بدون احتساب چین) در دوره دوازده ماهه منتهی به سپتامبر 2020 (اواخر تابستان 1399) مازاد حساب جاری داشته اند و ذخایر ارزی آنها نیز در سال های اخیر با شتاب زیادی افزایش یافته است. توزیع سریع تر واکسن کرونا در اقتصادهای نوظهور و رشد فراتر از انتظار اقتصاد جهانی می تواند از بروز یک بحران بدهی دیگر در جهان جلوگیری کند؛ اما چنان که اشاره شد، اخیراً فرایندهای نگران کننده ای در اقتصادهای نوظهور شکل گرفته است که نباید از آنها غافل شد.

منبع: اتاق بازرگانی ایران
انتشار: 15 فروردین 1400 بروزرسانی: 15 فروردین 1400 گردآورنده: estekhdamjadid.ir شناسه مطلب: 1579

به "اقتصادهای نوظهور برای عبور از بحران کرونا نیاز به حمایت دارند" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "اقتصادهای نوظهور برای عبور از بحران کرونا نیاز به حمایت دارند"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید