حکایت فروریزش اسکلت فلزی سازه نیمه کاره و ربط آن به زلزله تهران - مجله استخدام جدید

دکتر فریبرز ناطقی الهی، عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در گفت وگو با خبرنگاران با اشاره به انتشار کلیپی از فرو ریزش ساختمان فلزی نیمه کاره در شهر مشهد مقدس، گفت: در این کلیپ نشان داده می گردد که چگونه یک سازه در حال ساخت در اثر باد اسکلت آن فرو می ریزد. در اینکه ساخت و ساز در کشور آن قدر غیر حرفه ای است که بدون باد هم فرو می ریزد و بارها شاهد آن بوده ایم، شکی نیست و بنده نیز بارها از نبود کیفیت در ساخت و ساز و فراهم بودن شرایط رخداد عظیمترین فاجعه لرزه ای دنیا در صورت وقوع زلزله در تهران یاد نموده ام.

وی با اشاره به اعلام بعضی از مسوولان درباره تاب آوری 20 درصدی شهر تهران، اظهار کرد: وقتی اعلام می گردد 20 درصد تاب آوری یعنی 80 درصد ویرانی کامل، ولی از سوی دیگر در صورت وقوع زلزله در تهران حدود 70 درصد ساختمان ها خسارت سنگین و زیاد و بقیه هم خسارات جزئی را تجربه خواهند کرد.

ناطقی الهی این خسارات را از انهدام کامل تا ترک خوردگی، خارج شدن از شاغول، ریزش قسمتی از بنا، ریزش دیوارهای جدا نماینده، بهم خوردن تمام تاسیسات ساختمان، فرو ریختن نماها و نماهای شیشه ای و تابلوی ها مطرح کرد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی مهندسی زلزله و زلزله شناسی با اشاره به سازه مورد اشاره در کلیپ، خاطر نشان کرد: موضوعات مهمی در طراحی به ویژه سازه های بلند و عظیم فولادی در زمان طراحی وجود دارد که خیلی ها به آنها توجه ندارند؛ از این رو اگر اسکلت فولادی که سبک است، در حین ساخت تحت اثر بادهای نسبتا شدید قرار گیرد، بدون شک همین شرایط رخ خواهد داد.

وی افزود: معمولا برای پایداری سازه ها در حین طراحی ، درصدی از بار جانبی زلزله یا باد برای پریود کوتاه چند روز تا چند هفته نسبت به عظیمی و کوچکی کار لحاظ می گردد که عموما به دلیل عدم باد خیز بودن کشور، این درصد توسط طراحان لحاظ نمی گردد؛ چون این الزام سختگیرانه و در بیشتر مواقع مقرون به صرفه نیست.

ناطقی الهی ادامه داد: توصیه من به مهندسان جوان این است که اگر سازه کوچک است، سعی گردد قبل از آغاز عَلم کردن اسکلت حتما شرایط هواشناسی کنترل گردد و اگر سازه حجیم است و زمان زیادی برای نصب ضروری است و احتمال وزش باد می رود، حتما سه بند نیروی باد روی اسکلت خالی، نیروی حاصله روی سازه اسکلت تغییر شکل یافته در اثر باد و نیروهای دیگر محتمل روی اسکلت حین عَلم کردن اسکلت در طراحی ها لحاظ نمایند تا شاهد مناظری شبیه کلیپ و خطرات حاصل از آن نباشیم.

این محقق حوزه مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران اظهار کرد: در ایران رسم است بعد از نصب و عَلم کردن ستون ها، تیرها روی شاه تیرها بدون هیچ اتصالی قرار داده می شوند تا بعدا بر اساس طرح، تیر ریزی و اتصال داده شوند. برای جلوگیری از ریزش تیرها پیشنهاد می گردد چند خال جوش به ستون اتصال داده گردد تا بعدا قابل انتقال به محل مورد نظر باشند.

به گفته وی، این روش موجب می گردد که در حین فرایند نصب اسکلت، تیرها بنا به هر دلیلی اعم از باد یا ضربه یا غیره به پایین سقوط ننمایند.

ناطقی الهی اعلام نمود: در این کلیپ ستون ها که نقش اصلی را در برابر زلزله بر عهده دارند، در برابر باد خوب عمل نموده و پایداری خود را حفظ کردند ولی ما همیشه موظف به طراحی برای همه شرایط بحرانی در سازه هستیم.