شیر معمولی، استریلیزه و پاستوریزه چه فرقی با هم دارند؟ - مجله استخدام جدید

یکی از ویژگی های برجسته شیر، وجود کلسیم بالا در آن است که برای حفظ سلامت استخوان ها و جلوگیری از بیماری هایی مانند پوکی استخوان ضروری به شمار می آید. علاوه بر این، پروتئین های موجود در شیر به ساخت و ترمیم بافت های بدن یاری می نمایند و ویتامین های موجود در آن، نقش مهمی در بهبود عملکرد متابولیک و تقویت سیستم ایمنی دارند. بنابراین، مصرف منظم شیر می تواند نقش مهمی در حفظ سلامتی و افزایش کیفیت زندگی داشته باشد.

در زمان قدیم، تعریفی که از شیر می شد در همان شیر معمولی خلاصه می شد که دامداران آن از دام خود می دوشیدند و به مصرف نماینده ارائه می دادند. اما این روزها به لطف پیشرفت تکنولوژی و فراوری دستگاه های و ابزارهای مختلف، شاهد فراوری شیر پاستوریزه و استریلیزه نیز هستیم.

در حالی که گاهی اوقات بعضی افراد از اصطلاحات پاستوریزه کردن و استریلیزاسیون به جای یکدیگر استفاده می نمایند، اما در واقع هر یک این موارد فرآیند جداگانه ای هستند که مزایای منحصر به فردی را ارائه می دهند. دانستن تفاوت بین این دو و شیر معمولی به شما یاری می نماید تا بفهمید چرا دانشمندان و فراورینمایندگان از این فرآیندها برای فراوری شیر و حتی دیگر مواد غذایی استفاده می نمایند. برای آغاز خوب است تعریفی از هر کدام از انواع شیر داشته باشیم.

1. شیر معمولی

شیر معمولی، شیری است که به طور مستقیم از دام به دست می آید و هیچ گونه فرآیند در راستای پاستوریزاسیون و جوشاندن شیر بر روی آن انجام نشده است. این شیر ممکن است حاوی باکتری ها و میکروارگانیسم های مضر برای بدن باشد که می تواند سلامت انسان را با خطر روبرو کند. به همین علت، مصرف مستقیم این نوع شیر توصیه نمی گردد، مگر اینکه مطمئن باشیم که از دام های سالم و بهداشتی تهیه شده است.

بسیاری اعتقاد دارند که مصرف لبنیات حتی برای حیوانات خانگی مانند سگ و گربه نیز مفید است و از شیر معمولی برای تغذیه آنها استفاده می نمایند. در صورتی که، دامپزشکان توصیه می نمایند که نهایت 5 تا 10 درصد از غذای روزمره حیوانات از منابع غذایی مشترک با انسان ها تامین گردد و بهتر است آنها غذای مخصوص به خودشان را استفاده نمایند. بنابراین، برترین شیر برای حیوان خانگی (سگ یا گربه) همان شیر مادر حیوان خانگی است که از زمان تولد تا حدود 8 هفته بعد، از شیر مادرشان استفاده می نمایند و این شیر می تواند چربی، پروتئین و کربوهیدرات لازم برای بدن را تامین کند.

2. شیر پاستوریزه

شیر پاستوریزه به شیری گفته می گردد که در دمای حدود 72 درجه سانتی گراد به مدت 15 ثانیه حرارت داده می گردد و به اصطلاح تحت فرآیند پاستوریزاسیون قرار می گیرد. این فرآیند باعث از بین رفتن بسیاری از باکتری ها و میکروارگانیسم های مضر می گردد، بدون اینکه ترکیبات مغذی شیر به طور قابل توجهی تغییر کند. با حذف این عوامل بیماری زا از شیر، می توانید مطمئن باشید که به بیماری ها منتقله به وسیله غذا در هنگام مصرف شیر دچار نخواهید شد.

از آنجایی که در فرآیند پاستوریزاسیون اندازه حرارت ملایم است، بنابراین ارزش غذایی نسبتا حفظ خواهد شد و بعضی از مواد مغذی را از دست می دهد. بنابراین، پاستوریزه کردن را می توان ابزاری عالی برای حفظ و ایمنی بسیاری از محصولات غذایی دانست. به همین علت، شیر پاستوریزه به عنوان یک گزینه ایمن و سالم برای مصرف روزانه شناخته می گردد و می تواند به راحتی در یخچال نگهداری گردد.

3. شیر استریلیزه

شیر استریلیزه شیری است که تحت فرآیند استریلیزاسیون قرار گرفته و در دمای بسیار بالا (حدود 135 درجه سانتی گراد) به مدت چند ثانیه حرارت داده می گردد. این فرآیند باعث از بین رفتن تمامی میکروارگانیسم ها، اعم از مضر و غیر مضر در شیر می گردد. به علت دمای بالایی که در این فرآیند استفاده می گردد، ممکن است بعضی از ویتامین ها و ترکیبات مغذی شیر تغییر نموده یا از بین بروند.

برخلاف پاستوریزاسیون که معمولاً برای از بین بردن پاتوژن ها از حرارت گرما استفاده می نمایند، استریلیزه را می توان به وسیله چندین روش مختلف از جمله فشار بالا، مواد شیمیایی و تشعشع نیز انجام داد و می توان آن را برای استریلیزه کردن انواع مختلفی از محصولات (نه فقط مواد غذایی و شیر) اعمال کرد.

شیر استریلیزه به علت ماندگاری طولانی تر در دمای اتاق، معمولاً برای مصارف صنعتی و در مناطقی که دسترسی به یخچال محدود است، مناسب می باشد.

نتیجه گیری

هر کدام از انواع شیر دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. شیر معمولی احتیاج به مراقبت های بهداشتی بیشتری دارد و احتمال ابتلا به بعضی بیماری های منتقله از حیوانات با شیر معمولی بیشتر است، شیر پاستوریزه گزینه ای ایمن تر به شمار میرود و مواد مغذی در آن حفظ می گردد و شیر استریلیزه ماندگاری طولانی تری دارد اما ممکن است از نظر ارزش غذایی کمی ضعیف تر باشد. انتخاب نوع شیر مناسب بستگی به احتیاجها و شرایط خاص هر فرد یا خانواده دارد.

در خصوص مصرف این مدل شیرها نیز باید به این اشاره نمود که شیر معمولی معمولاً برای نوشیدن و پخت وپز استفاده می گردد، زیرا طعم طبیعی و ترکیبات اصلی آن حفظ می گردد. شیر پاستوریزه نیز به علت ایمنی بیشتر و حفظ مواد مغذی برای نوشیدن و پخت وپز گزینه مناسبی است. این شیر به علت بافت خوبی که دارد، در بعضی دستورهای غذایی که احتیاج به لطافت بیشتری دارند، ترجیح داده گردد. از سوی دیگر، شیر استریلیزه که به علت فرایند استریلیزاسیون دمای بالاتری را تجربه نموده، معمولاً برای نوشیدن مناسب است، اما غلظت و طعم متفاوت آن ممکن است در پخت وپز کاربرد کمتری داشته باشد.